Filmy
1.Film Polak Mały IPN Kraków, https://www.youtube.com/watch?v=xQk8p7XY23A
Obrazy, plakaty
1.Jan Matejko: Poczet królów i książąt polskich (portret Mieszka I i Dobrawy) http://www.malarze.com/plartysta.php?id=225
2.Jan Matejko: Zaprowadzenie chrześcijaństwa http://chrzest966.pl/jan-matejko-zaprowadzenie-chrzescijanstwa-r-p-965/
3.Jan Matejko: Poczet królów i książąt polskich , Uczta u Wierzynka http://www.malarze.com/plartysta.php?id=225
Teksty źródłowe
1.Fragment relacji Ibrahima ibn Jakuba: Meszko. Obszerne państwo w krainie Słowian, nad morzem, wśród gęstych lasów, przez które trudno się wojskom przedzierać. Imię króla [jego] jest Mieszko; zostało ono nazwane jego imieniem. Jest to miasto obfitujące w żywność, mięso i rybę. Jego król posiada oddziały piesze, ponieważ konnica nie może się poruszać w ich krajach. Do niego należą daniny [pobierane] w jego państwie. Oddziałom swoim daje co miesiąc żołd, a w razie potrzeby daje im konie,(…) i broń i wszystkiego, czego potrzebują.
A co się tyczy kraju Mieszka, to [jest] on najrozleglejszy z ich krajów. Obfituje on w żywność, mięso, miód i rolę orną. Pobierane przez niego podatki [stanowią] odważniki handlowe. [Idą] one [na] żołd dla piechurów. Co miesiąc przypada każdemu oznaczona ilość z nich. Ma on 3 tysiące pancernych, [podzielonych na] oddziały, a setka ich znaczy tyle, co dziesięć secin innych [wojowników]. Daje on tym mężom odzież, konie, broń i wszystko, czego tylko potrzebują.
Wiek V-XV w źródłach, oprac. M. Sobańska- Bondaruk, S.B. Lenard, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s.85-86, fragment relacji z podróży po krajach słowiańskich Ibrahima Ibn Jakuba
2.Joanna Kulmowa, wiersz Mój orzeł
„Mój orzeł”
Mój orzeł Mój orzeł nie jest czarny i drapieżny
Mój orzeł śnieżny.
Nie taki, który dziobem rani.
Nie taki, co rozrywa pazurami.
Nie taki, co się puszy i gardzi innymi.
On chce tylko wolnym być na wolnej ziemi.
Płynąć nieba rzeką spokojną.
Srebrzyć się i lśnić jak wolność.
3.Kronika Janka z Czarnkowa: Jakim sposobem Kazimierz rządził państwem i narodem, https://pl.wikisource.org/wiki/Kronika_Jana_z_Czarnkowa/Jakim_sposobem_rządził_Kazimierz_państwem_i_narodem
4.Henryk Samsonowicz, Janusz Tazbir, Tysiącletnie dzieje, Wrocław 2000, s.65:
Trzeba przyznać, że istnieją pełne podstawy do traktowania Kazimierza w sposób szczególny. Odziedziczył słabe, małe, zniszczone najazdami sąsiadów państewko, będące w stanie wojny z silniejszymi sąsiadami. W ciągu blisko czterdziestu lat swego panowania odzyskał Kujawy i przygraniczne tereny Wielkopolski, włączył do swych dzierżaw część ziem mazowieckich i – co miało dalekosiężne skutki- Ruś Halicko-Włodzimierską, powiększając obszar Polski o jedną trzecią.
5.Henryk Samsonowicz, Janusz Tazbir, Tysiącletnie dzieje, Wrocław 2000, s.65:
Za jego panowania nie spotykanego wcześniej ani później rozmachu nabrała akcja lokacyjna. Około 100 miast i ponad 1000 wsi zostało zorganizowanych według zasad prawa niemieckiego.
6.Henryk Samsonowicz , Janusz Tazbir Tysiącletnie dzieje, Wrocław 2000, s.65:
Wzrosło bezpieczeństwo kraju, przeprowadzone zostały przez króla największe chyba w dawnej Polsce inwestycje: budowa ponad 50 zamków obronnych, otoczenie murami blisko 30 miast. Dzięki zreformowanemu systemowi militarnemu (…) królestwo przestało być najsłabszym militarnie państwem w Europie Środkowej. Zabezpieczenie od agresji zewnętrznej szło w parze ze stabilizacją polityczną w kraju.
7.Henryk Samsonowicz , Janusz Tazbir Tysiącletnie dzieje, Wrocław 2000, s.66 Reforma monetarna, polegająca na wprowadzeniu „grubego” srebrnego
grosza, ustanowienie stałego podatku od ziemi (poradlnego), świadczenia z
miast, opłaty celne od mieszczan- wszystko to pozwoliło uzdrowić finanse
Korony. Ustawy o żupach solnych (…) ułatwiły czerpanie dochodów z
górnictwa.
8.Statut wiślicki (fragment), Wiek V-XV w źródłach, oprac. M. Sobańska- Bondaruk, S.B. Lenart, Warszawa 1997, s.18:
Ponieważ pod jednym księciem ten sam naród nie powinien mieć różnych praw, (…) jest przeto pożytecznym dla Rzeczypospolitej, aby jednego i równego używali tak Krakowiacy, jak i mieszkańcy Wielkopolski oraz inne naszego Królestwa ziemie, i według niego byli sądzeni. (…) Jest z korzyścią dla Rzeczypospolitej, aby poddani żyli w spokoju (…). Postanawiamy, żeby, ilekroć odbywa się pochód na wyprawę wojenną, nikt we wsiach nie czynił postoju, lecz w polu, ani nie grabił koni, bydła ani innych rzeczy, ale tylko pobierał dla swoich koni w sposób umiarkowany paszę. A jeśliby kto działał przeciw temu postanowieniu, jako zuchwały jego gwałciciel, panu tej wsi albo temu, komu szkoda została wyrządzona szkodę ma wrócić.
9.Jerzy Wyrozumski Kazimierz Wielki, Wrocław-Warszawa-Kraków-GdańskŁódź 1982, s.188-9:
Kronika katedralna krakowska (…) w taki sposób wyjaśnia narodziny statutów prawnych Kazimierza Wielkiego:” A ponieważ w Królestwie polskim sądy prawa polskiego od dawnych czasów sądziły według pewnych zwyczajów, czy raczej nawet według zepsucia przekupstwem, które (…) różni na różne sposoby zmieniając, dopuszczali się licznych fałszywych orzeczeń i nieprawości, ten król, zapalony umiłowaniem sprawiedliwości, (…) odrzucił wszystkie zwyczaje niezgodne z rozsądkiem i z prawem, a rozstrzygnięcia odpowiadające i prawu, i rozsądkowi, przez które każdemu jednakowo i na równi byłaby oddawana sprawiedliwość, (…) ujął w formę pisaną, aby były przestrzegane po wieczne czasy.(…).
10.Jerzy Wyrozumski Kazimierz Wielki, Wrocław- Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1982, s.196-8:
Powstanie uniwersytetu krakowskiego przypisać należy niewątpliwie rozsądkowi politycznemu, zapobiegliwości i dalekowzroczności Kazimierza Wielkiego, ale było ono również rezultatem dużego zapotrzebowania społecznego Polski w zakresie oświaty, kultury, znajomości prawa, medycyny itp. Już w XII wieku można zanotować wiele wyjazdów z Polski na studia do Paryża lub Bolonii. W XIII wieku takich migracji było coraz więcej.(…)
Dnia 12 V 1364 Kazimierz Wielki wystawił obszerny przywilej założenia uniwersytetu (…): „Niechże tam będzie nauk przemożnych perła, aby wydawała męże, dojrzałością rady znakomite, ozdobą cnót świetne i w różnych umiejętnościach biegłe; niechaj otworzy się orzeźwiające źródło, a z jego pełności niech czerpią wszyscy naukami napoić się pragnący. Do tego miasta Krakowa niechaj zjeżdżają się swobodnie i bezpiecznie wszyscy mieszkańcy nie tylko Królestwa naszego i krajów przyległych”. (…)
Mocą kazimierzowskiego przywileju założono 8 katedr prawniczych, (…) dwie katedry medycyny oraz jedną katedrę sztuk wyzwolonych. Zabrakło na uniwersytecie kazimierzowskim jedynie teologii.
11.Polska Jana Długosza pod red. Henryka Samsonowicza, Warszawa 1984, s.158-9: Król polski Kazimierz zaprasza uroczyście, przez specjalnych posłów, sąsiednich królów i książąt, a mianowicie: (…) króla węgierskiego Ludwika, króla Danii Zygmunta i króla Cypru Piotra, księcia bawarskiego Ottona (…). Królom wyznaczono specjalne mieszkania i sypialnie na zamku królewskim, przybrane wspaniale purpurą, kobiercami, złotem, szkarłatem i szlachetnymi kamieniami.(…) rajca krakowski Wierzynek, zarządca dóbr królewskich (…) uznał, że i on winien się postawić. Zaprosił na ucztę do swego domu pięciu królów i wszystkich książąt, panów i gości. (…) Przyjął ich wyszukanymi potrawami, nadto każdemu w czasie uczty ofiarował wspaniałe dary. (…) gdy już zakończono biesiady, które ciągnęły się ponad 20 dni, królowie i książęta, utrwaliwszy między sobą przyjazne stosunki i zawarłszy pod uroczystą przysięgą układ o wieczystym pokoju. Po wzajemnej wymianie darów, dziękując serdecznie i chwalić na wyścigi króla Kazimierza za wyświadczony im zaszczyt i za dary ofiarowane im i ich ludziom, rozjeżdżają się do swoich królestw, księstw i posiadłości.
POLECAMY!
Legendy: Film na You Tube (bajkowyzakatek.eu)
– Polskie Legendy – różne do wyboru przez nauczyciela
https://www.bajkowyzakatek.eu/search/label/polskie%20legendy
https://www.polskatradycja.pl/legendy.html
– o Lechu, Czechu i Rusie
historia o trzech odważnych braciach. Lech, Czech i Rus znaleźli piękne ziemie, na których stworzyli swoje państwa. Dowiadujemy się jakie były legendarne początki naszego kraju.
https://www.bajkowyzakatek.eu/2018/11/film-o-lechu-czechu-i-rusie-legenda.html
– o Popielu
Legenda o Popielu i mysiej wieży. Historia złego księcia z czasów przed pierwszymi królami Polski. Stara wieża stoi nad jeziorem Gopło do dziś. A żeby nie zapomniano o karze jaka spotkała złego władcę, ludzie nazwali ją Mysią Wieżą.
https://www.bajkowyzakatek.eu/2010/09/polskie-legendy-o-popielu.html
– Kroniki Polskie Galla Anonima (do wyboru) http://lektury.kochamjp.pl/teksty_/kronika_Galla_Anonima_tekst.pdf
Polak Mały:
– wierszyk zwany katechizmem polskiego dziecka
https://basn.pl/wierszyki/polak.php
Władysław Bełza
Kto ty jesteś? Polak mały…
— Kto ty jesteś?
— Polak mały.
— Jaki znak twój?
— Orzeł biały.
— Gdzie ty mieszkasz?
— Między swymi.
— W jakim kraju?
— W polskiej ziemi.
— Czym ta ziemia?
— Mą Ojczyzną.
— Czym zdobyta?
— Krwią i blizną.
— Czy ją kochasz?
— Kocham szczerze.
— A w co wierzysz?
— W Polskę wierzę!
— Coś ty dla niej?
— Wdzięczne dziecię.
— Coś jej winien?
— Oddać życie.
– Gra edukacyjna IPN
Gra edukacyjna „Polak Mały” za pomocą puzzli – które można również wykorzystać do zabawy w memory – zapoznaje z polskimi symbolami narodowymi: flagą, herbem i słowami hymnu. W załączonej broszurze zamieszczono instrukcje gier dla dzieci w różnym wieku, od 4 do 8 lat.
– Mapa Polski za czasów Mieszka I
http://www.piast.neostrada.pl/strona13.html
– granice Polski od Mieszka I do współczesności
– Chrzest Polski wg Jana Matejki – obraz interpretacja
– Obraz Jana Matejki z cyklu Dzieje Cywilizacji w Polsce
http://dziejecywilizacjiwpolsce.cba.pl/zaprowadzenie_chrzescijanstwa.html
– Koronacja Bolesława Chrobrego 1025r.
http://dziejecywilizacjiwpolsce.cba.pl/koronacja_chrobrego.html
– Banknot Okolicznościowy 20 zł – 1050 rocznica Chrztu Polski (NBP) Wizerunek Dobrawy i Mieszka
Narodowy Bank Polski zaprezentował nowy banknot kolekcjonerski o nominale 20 zł, poświęcony 1050. rocznicy Chrztu Polski. W centralnej części strony przedniej przedstawiono stylizowane portrety Mieszka I i Dobrawy; na odwrocie przedstawiono wizerunek katedry gnieźnieńskiej.
– Zdjęcia:
Ostrów Lednicki:
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy / Ostrów Lednicki / Pomniki historii w Polsce
https://fotopolska.eu/Dziekanowice/b46701,Ostrow_Lednicki.html
Katedra w Gnieźnie:
Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Wojciecha – gotycki kościół katedralny, usytuowany na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie. Katedra była wielokrotnie miejscem koronacji królów Polski. 16 września 1994 roku obiekt został wpisany na listę Pomników historii.
Katedra w Poznaniu:
Bazylika Archikatedralna św. Piotra i św. Pawła w Poznaniu – jeden z najstarszych polskich kościołów i najstarsza polska katedra (od 968), położona na Ostrowie Tumskim. Jest ona miejscem pochówku pierwszych władców Polski i przypuszczalnym miejscem chrztu Mieszka I. Obecna gotycka katedra powstała w XIV – XV w., częściowo odbudowana i regotyzowana po zniszczeniach II wojny światowej. Bazylika wchodzi w skład zabytków i atrakcji trasy turystycznej Traktu Królewsko-Cesarskiego. Od 2017 r. wielkopostny kościół stacyjny.
https://histmag.org/Kazimierz-Wielki-wladca-ktory-zasluzyl-na-swoj-przydomek-17363
http://www.piastowie.kei.pl/piast2/wielki.htm
http://www.poczet.com/wielki.htm
Poczet Królów Polski
–
4 plansze przedstawiające portrety Królów Polskich:
1. Dynastia Piastów cz.1
2. Dynastia Piastów cz. 2
3. Dynastia Jagiellonów
4. Królowie elekcyjni.
Rozmiar:70cm x 100cm